ชนิดของลำต้น

สวัสดีค่ะ
วันนี้เรามาเรียนรู้หน้าที่ และชนิดของลำต้น (Stem) กันนะคะ

ลำต้นมีหน้าที่หลัก 2 ประการคือ
1. เป็นแกนพยุงโครงสร้างของพืช (Supporting)
2. เป็นทางในการลำเลียง (Transporting)
นอกจากนี้ ลำต้นบางชนิดอาจทำหน้าที่พิเศษต่าง ๆ เช่น สะสมอาหาร แพร่พันธุ์ เป็นหนามป้องกันอันตราย ยึดเกาะ ฯลฯ

ชนิดของลำต้น แบ่งตามแหล่งที่อยู่ได้เป็น 2 ชนิด ได้แก่ ลำต้นเหนือดิน ( Terrestrial stem) และลำต้นใต้ดิน (Underground stem)
ลำต้นปกติทั่วไปจะเป็นลำต้นเหนือดินค่ะ

ลำต้นเหนือดินแบ่งตามลักษณะและขนาด ได้เป็น 3 ชนิด ได้แก่ ต้นไม้ยืนต้น (Tree) ต้นไม้พุ่ม (Shrub) และต้นไม้ล้มลุก(Herb)
คลิกดูรูปตัวอย่างไม้ยืนต้นนะคะ http://depts.washington.edu/czone/images/trees_mem_planes.jpg
คลิกดูรูปตัวอย่างไม้พุ่มค่ะ http://www.miraclefruitusa.com/images/shrub1.jpg
และดูรูปตัวอย่างไม้ล้มลุก http://gotoknow.org/file/pantree/11.jpg

ลำต้นเหนือดินบางชนิดมีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างและหน้าที่ไปจากที่ตั้งตรงอยู่เหนือดินไปทำหน้าที่พิเศษ (Modified stem) ทำให้จำแนกได้เป็น 4 ชนิดได้แก่

1. ลำต้นเลื้อย (Creeping stem) อาจเลื้อยไปตามพื้นดินหรือพื้นน้ำ ตามข้อที่ขนานกับพื้นผิวมักมีรากงอกออกมา คลิกดูรูปตัวอย่างนะคะ
นี่ผักบุ้งค่ะ http://www.scriptdd.com/_file/images/home19-11-2005-4.jpg และนี่บัวบก (ชื่อก็บอกว่าอยู่บนดิน) http://www.skn.ac.th/skl/skn42/veget71/ve8.jpg

2. ลำต้นไต่ (Climbing stem) เป็นลำต้นพิเศษที่เปลี่ยนแปลงไปเพื่อชูต้นขึ้นสู่ที่สูง มีหลายชนิด ได้แก่
* Twining stem เป็นลำต้นที่ไต่พันหลักเป็นเกลียวขึ้นไปเรียก เช่น ถั่ว
http://www.dkimages.com/discover/previews/966/30023796.JPG
* Stem tendril เป็นลำต้นที่เปลี่ยนเป็นมือเกาะที่มักมีลักษณะคล้ายสปริง เช่น พวงชมพูhttp://pirun.ku.ac.th/~fscippp/lab114/chap3/images/stem%20tendril2_low.JPG
* Root climber เป็นลำต้นที่เลื้อยตามหลักหรือต้นไม้อื่น โดยมีรากงอกจากข้อออกมาเกาะยึด เช่น ดีปลีhttp://kruwasana.info/root_files/image035.jpg
พลูด่าง
http://www.meartprobuilt.com/decorguide/8526.jpg
* Thorny stem หรือ Stem spine บางทีเรียก Scramber ใช้หนามหรือขอเกี่ยว เช่น เฟื่องฟ้า http://www.dkimages.com/discover/previews/914/65029244.JPG

3. แคลโดฟิลล์ (Cladophyll) เป็นลำต้นที่มีลักษณะคล้ายใบ ทำหน้าที่สังเคราะห์ด้วยแสง เช่น ต้นพญาไร้ใบ
http://pirun.ku.ac.th/~fscippp/lab114/chap3/images/cladophyll_low.JPG ต้นกระบองเพชร

4. บัลบิล (Bulbil) บางทีเรียก Crown หรือ Slip เป็นตาหรือหน่อเล็กๆ สั้นๆที่ประกอบด้วยยอดอ่อนและใบเล็กๆ 2-3 ใบ แตกออกระหว่างซอกใบหรือลำต้น หรือยอดของลำต้น เมื่อร่วงลงดินสามารถเจริญเป็นต้นใหม่ได้ เช่น หน่อสับปะรด
http://www.storageimage.com/imageuser/07/05/14/thaisellingp5283643n1.jpg ป่านศรนารายณ์
http://kanchanapisek.or.th/kp6/BOOK17/pictures/l17-189a.jpg

ลำต้นใต้ดิน มักมีรูปร่างแตกต่างจากลำต้นเหนือดิน อาจเรียกว่าเป็น Modified stem ด้วยก็ได้ ลำต้นใต้ดินจำแนกตามลักษณะรูปร่างได้ 4 ชนิด

มาดูชนิดของลำต้นใต้ดินจากเว็บข้างล่างนี้นะคะ
http://www.pharm.chula.ac.th/vsuntree/pcog1/stem/stem7.htm